Wat is Tonische Immobiliteit

Tonische immobiliteit (TI) is gedrag dat bij konijnen kan worden opgeroepen door het konijn geheel op zijn rug te draaien en is in de natuur bedoeld als natuurlijk overlevingsmechanisme.

Tonische immobiliteit (TI) is dus gedrag dat bij konijnen kan worden opgeroepen door het konijn geheel op zijn rug te draaien. Deze handeling leidt in vele gevallen tot een bewegingloze toestand die op een verstijving of trance lijkt. De "trance" kan soms wel 15 minuten aanhouden en als je het konijn daarna weer teruggedraaid komt deze uit de "trance" Een konijn in natuurlijke Tonische Immobiliteit wil ervoor zorgen dat de aanvaller (roofdier) hem of haar minder goed ziet. Verder ziet het konijn er dood uit en lijkt daardoor minder geschikt voor consumptie. Tonische Immobiliteit wordt ookwel schijndood genoemd vanwege de genoemde functies.

Uitgebreidere uitleg van Tonische Immobiliteit

TI - Tonic Immobility in het Nederlands ookwel Tonische Immobiliteit staat voor Spierspanning Onbeweegelijkheid. 

Tonische Immobiliteit staat dus voor Spierspanning Onbeweeglijkheid, dit is als je konijn op zijn rug ligt en beperkt wordt. Het konijn wordt beperkt en kan dus niet vluchten. Een konijn komt in de natuur in deze situatie terecht als het in gevaar is, denk aan bijvoorbeeld een konijn dat gegrepen wordt door een roofvogel. Tonische Immobiteit is geen hypnose of trance zoals veel mensen denken. Bij een hypnose of trance weet een mens of dier niets meer van wat er gebeurd is, bij Tonische Immobiliteit ligt dit anders. Bij TI ligt het konijn op de rug, ziet er ontspannen uit en heeft een wisselende hartslag en bloeddruk. Het lijkt of het konijn ontspannen is, maar dit is echter niet het geval; het konijn kan zijn spieren niet bewegen, maar alle zintuigen staan gewoon open. Dit wil zeggen dat het konijn alles mee krijgt, bang is en er niets tegen kan doen.

Tonische Immobiliteit bij andere diersoorten

Tonische Immobiliteit is een vorm van overleven en wordt ook waargenomen bij haaien en ook bij mensen, het is een overlevingsmechanisme. 

Bij mensen kan er gedacht worden aan een situatie waarin iemand verstart omdat het moment zo angstaanjagend is dat het brein het niet kan verwerken en dus verstart in dit moment, denk hierbij aan iemand die aanwezig is bij een ongeluk en niet kan handelen terwijl deze bijvoorbeeld wel een EHBO (Eerste Hulp bij Ongelukken) cursus heeft gevolgd. Bij de Citroenhaai treedt Tonische Immobiliteit soms bijvoorbeeld op als deze op de rug wordt gedraaid, als de haai wordt terug gedraaid dan zwemt deze weer verder.

Tonische Immobiliteit verder uitgelegd

Verstijving (thanatose, verstarring, bevriezing, verlamming, gespannen onbeweeglijkheid) is een van de drie mogelijke reflexmatige reacties bij angst voor een dreigende situatie.

Wanneer een mens of dier in zijn leven in situaties terechtkomen die levensbedreigend zijn kan het voor komen dat deze immobiel worden.Tonische Immobiliteit wordt het fenomeen genoemd; een ‘blanco’ toestand van verlamming. Immobiel is onbeweeglijk, bewegingloos en tonisch betekent verkrampt. Tonisch Immobiliteit betekent dus letterlijk verkrampte onbewegelijkheid. Tonische immobiliteit is een minder bekende reactie op gevaar dan; vluchten en vechten. Als een mens of dier in gevaar is dan zijn er drie primaire, instinctieve reacties; fight, flight of fright De laatste van de drie primaire instinctieve reacties is fright, ookwel bevriezen (immobiel zijn)

De gevolgen van immobiliteit bij de vorming en behandeling van trauma, zijn erg groot. Trauma ontstaat wanneer een mens of dier intens bang is en deze tegelijkertijd ervaart dat hij of zij fysiek belemmerd wordt of dat de mens of het dier ervaart gevangen te zitten. Een mens of dier bevriezt in een toestand van verlamming of vervallen in een overweldigende hulpeloosheid.

Er wordt hier door Peter Levine (medicus en psycholoog, de grondlegger van Somatic Experiencing | Lichaamsgerichte traumatherapie), een onderscheid gemaakt tussen bevriezen en hulpeloosheid. Bij bevriezen verstijven je spieren en bereiden ze zich voor op de klap die gaat komen. Verlamming ontstaat als de dood onafwendbaar is. Daarbij verslappen de spieren juist volledig en kom je in een toestand van hulpeloze gelatenheid. Deze gelatenheid, het verlies van de wil om op dat moment te leven, is de kern van diep trauma.

Waarom bestaat Tonische Immobiliteit?

Tonische Immobilieit is nodig om te overleven voor zowel mens als dier.

Tonische Immobilieit is nodig om te overleven en de volgende vier functies zijn hierbij van groot belang:
- door niet mee te bewegen als dier neemt bij het roofdier de agressie af. Een roerloos (prooi)dier wordt vaker met rust gelaten, hiermee wordt er een kans op ontsnappen gecreëerd. 
- TI zorgt voor een bepaalde mate van onzichtbaarheid, want door niet te bewegen word een (prooi)dier minder goed gezien. 
- wanneer één dier ter aarde stort, gaat daar de aandacht heen waardoor de rest van de groep kan ontsnappen. 
- het brengt totale gevoelloosheid met zich mee, waardoor extreme pijn wordt gedempt. Het dier neemt de situatie waar van een afstand, alsof hij niet meer in zijn lichaam zit. Deze afstandelijkheid/ dissociatie, helpt hem om de situatie “dragelijk” te maken.