Konijnen keutellogie, keutels van konijnen
Konijnen keutellogie, de uitleg over konijnenkeutels. Keutels, keutels en nog eens keutels. Een konijn dat keutelt is goed, een konijn dat veel keutelt is nog beter! Een konijn dat mooie ronde keutels keutelt is wat een konijnen eigenaar wilt zien. Hoe meer keutels, hoe beter!
Konijnen produceren verschillende soorten keutels en welke keutels dit zijn zal hieronder duidelijk worden. Keutellogie, logie is achtervoegsel dat een gesproken of geschreven verhandeling aanduidt of dat -leer betekent, de aanduiding van een tak van wetenschap. Konijnen keutellogie is dus wel passend voor deze uitleg over konijnen keutels.
Poep, poep is niet het leukste onderwerp maar het is wel heel belangrijk om te zien of het konijn gezond is. Poep heeft veel synoniemen zoals een drol (zn) : bolus, hoop, uitwerpsel, vijg, vlaai, keutel etc. De laatst genoemde is van toepassing op het konijn want ontlasting van een konijn heet een keutel. Keutels zijn er in vele vormen en maten, hieronder zullen wij verder ingaan op "keutels"
Wat zijn konijnenkeutels?
Net als bij de mens kan er aan de ontlasting (keutels) van een konijn gezien worden of deze gezond is. Keutels, wat zijn keutels eigenlijk?
Konijnenkeutels zijn de uitwerpselen van konijnen. Uitwerpselen worden ook wel ontlasting of feces genoemd en dit zijn in feite onverteerde restanten van ingenomen voedsel, dat, met geregelde tussenpozen, via de endeldarm en de anus het lichaam worden uitgewerkt. Alle organismen zoals mensen maar dus ook konijnen met een maag-darmstelsel produceren ontlasting. Terug naar de konijnenkeutels, dit zijn kleine, droge, ronde keutels die vaak door konijnen op veelal steeds dezelfde plaats gedeponeerd worden. De keutels die hiervoor omschreven worden zijn de normale konijnen keutels. Konijnen produceren meerdere soorten keutels en hier wordt verder op in gegegaan verder in de tekst.
Keutels keutels en nog eens keutels
Keutels, keutels en nog eens keutels aan keutels kan een konijneneigenaar veel aflezen, want je kunt aan keutels meestal zien hoe een konijn zich voelt. Konijnen zijn prooidieren en dus zullen ten alle tijden hun ongemak en pijn verbergen totdat dit niet meer lukt. Konijnen zijn ook erg kwetsbare dieren daarom is het van belang dat je als eigenaar een konijn goed kent. Keutels kunnen hierbij helpen om informatie te geven over het konijn.
Konijnen kunnen keutelen als de beste en kunnen wel 300 à 350 keutels per dag keutelen. Kleine konijnen hebben kleinere keutels dan grotere konijnen. Bestaat een perfecte keutel? Dat is een moeilijke vraag om te beantwoorden maar het is natuurlijk wel gemakkelijk vast te stellen door te konijnen naar de "normale" keutel van het konijn. Wijkt de ontlasting af van de "normale" keutel dan weet je als eigenaar dat je even na moet gaan of er iets veranderd is. Stress, medicatie, voeding kunnen namelijk alle een oorzaak zijn van veranderende ontlasting, denk hierbij aan "plakpoep" door bijvoorbeeld voeding. Ook ziekte kan ontlasting doen veranderen van uiterlijk, denk hierbij aan wormen in de ontlasting. Meten = weten wordt altijd gezegd, dit geldt niet alleen voor het gewicht van het konijn maar dus eigenlijk ook voor de ontlasting. Ontlasting zegt veel over de gezondheid van het konijn, daarom zal een goede (konijnkundige) dierenarts altijd vragen hoe het met de ontlasting ookwel de keutels van het konijn gaat. Uiteraard is het dan fijn voor een dierenarts als je hier als eigenaar antwoord op kunt geven daarom gaan wij op deze pagina iets dieper in op de keutels van konijnen.
"Normale" soorten konijnenkeutels
Keutels, keutels, keutels! Er zijn vele soorten konijnenkeutels van normale keutels tot blindedarmkeutels en van keutels met haar of keutels met slijm, de laatste twee genoemde vallen onder "abnormale" keutels. Uiteraard gaan wij dieper in op de keutels en zullen starten met de "normale" keutels.
Er zijn veel verschillende keutels, van normale keutels tot keutels met haar erin. Hieronder wordt als eerste in gegaan op de "normale" keutels. Konijnenkeutels zijn op te delen in twee of eigenlijk drie soorten keutels, namelijk de gewone keutels, markeerkeutels en blindedarmkeutels. Alle drie de keutels zal een konijneneigenaar op den duur een keer zien. Gewone keutels zal een konijn (als deze gezond is) regelmatig op een dag deponeren want konijnen produceren zo een driehonderd keutels per dag. Hoeveel een konijn keutelt ligt aan verschillende factoren zoals hoe groot het konijn is en hoeveel een konijn eet etc. Driehonderd keutels is een schatting maar dat zijn dus een hoop keutels. De markeerkeutels ookwel de territoriale keutels zijn bedoeld om het territorium (terrein / leefgebied van het konijn) te markeren. Deze keutels worden vanaf een maand of twee qua leeftijd geproduceert. De genoemde twee maanden is niet bindend want kleine konijnen rassen kunnen vruchtbaar zijn vanaf twee maanden en grotere konijnen rassen vanaf een maand of vijf. De laatste keutels zijn de blindedarmkeutels, dit zijn keutels die een konijn op dient te eten om zo een goede gezondheid te behouden. Het eten van blindedarmkeutels is normaal en hoort bij de spijsvertering van een konijn. Blindedarmkeutels kan een konijneneigenaar tegen komen maar het is niet de bedoeling. Incidenteel een blindedarmkeutel tegen komen is niet erg maar indien dit vaker gebeurt dient er gekeken te worden naar de oorzaakvan het niet eten van deze belangrijke keutels.
Normale konijnenkeutels
Normale keutels kunnen verschillend van kleur zijn dit kan o.a. komen door voeding. Van heel licht tot een hele donkere kleur.
Een gezond konijn heeft "normale" keutels, dit zijn keutels die het konijn normaliter heeft. Normale keutels zijn bijna perfect rond, zijn stevig en droog, de keutels bevatten hooi en plantenresten. Konijnen hebben zoals geschreven niet allemaal even grote keutels maar per konijn zouden de keutels allemaal ongeveer dezelfde grote moeten hebben. Indien keutels kleiner worden of afwijkend worden dan kan een medisch probleem een oorzaak zijn.
Konijnen keutels kunnen dus verschillende vormen en grote hebben maar kunnen dus ook verschillend zijn in kleur. Van (zeer) licht naar (zeer) donker. Lichte keutels, bijna goudkleurige keutels zijn keutels die vaak voorkomen bij konijnen die heel veel hooi eten, vaak zijn deze keutels mooi rond, groot en droog. De lichte keutels noemen wij zelf "hooi keutels"
Donkere keutels bevatten veel verteerbare vezels, keutels kunnen donkerder worden door bepaalde voeding zoals kruiden, brokken, groenvoer, medicatie gebruik etc.
Blindedarmkeutels van konijnen
Denk jij wel eens, wat doet mijn konijn toch? Is mijn konijn zich aan het wassen terwijl hij bijna op zijn billen zit? De kans is dat je toevallig ziet dat een konijn een blindedarmkeutel op zit te eten. Keutels eten? Ja, keutels eten! Konijnen eten namelijk eigen keutels op maar niet alle keutels dit zijn speciale keutels, hieronder gaan wij hier uitleg over geven.
Konijnen zijn planteneters en dienen bepaalde keutels dus opnieuw op te eten, het gaat hier dan om het eten van blindedarmkeutels. Caecotrofie komt van caecum wat blindedarm betekent. Het staat vooral bekend onder de naam Coprofagie. Dat staat echter voor kopros (ontlasting) en phagein (eten). Coprofagie is het eten van daadwerkelijke ontlasting, het product van het afvoeren van afval- en gifstoffen uit het lichaam.
Eén of twee keer per dag, meestal in de ochtend en/of avond produceert een konijn blindedarmkeutels. Een konijn hoort deze keutels op te eten, in principe kom je deze keutels dus nooit tegen. Blindedarmkeutels zijn zachter, kleiner, glimmen en slijmiger dan normale keutels en plakken aan elkaar in een soort (druiven)trosje. Om de keutels zit zoals geschreven een dun laagje slijm, dit laagje slijm komt uit de blinde darm.
De blindedarmkeutels bevatten mineralen vitaminen, eiwitten, water en gezonde bacteriën die nodig zijn voor een gezond konijn. Om geen voedingsstoffen te verliezen zal een konijn deze keutels direct vanuit de anus opeten.
Incidenteel kun je dus zoals eerder geschreven is een blindedarmkeutel vinden, vind je de blindedarmkeutels structureel kan dit problemen gaan vormen. Een veel voorkomend probleem is "plakpoep", plakpoep zijn blindedarmkeutels die samengekoekt aan de achterhand (kont) blijven plakken. De keutels drogen vervolgens op en zullen een obstructie van de anus gaan vormen waardoor het konijn niet meer kan keutelen. Een probleem op de lange termijn kan zijn dat het konijn de essentiële voedingsstoffen uit de blindedarmkeutel zal mislopen, hierdoor kunnen gezondheidsproblemen ontstaan. De blindedarmkeutels bevatten o.a. vitaminen (B en K) en eiwitten. De reden dat konijnen deze vitaminen niet meteen kunnen opnemen is omdat konijnen een relatief kort darmstelsel hebben.
Markeerkeutels van konijnen
Naast normale keutels en blindedarmkeutels zijn er ook markeerkeutels, markeerkeutels geven eigenlijk qua naam de functie van de keutels al aan. Hieronder wordt een kleine uitleg gegeven over deze keutels.
Markeerkeutels, dit zijn keutels waarmee konijnen hun territorium markeren (afbakenen) Konijnen eigen hun gebied toe met deze keutels. Dikwijls wordt gezegd "mijn konijn is onzindelijk" in werkelijkheid gaat het hier dan om konijnen die volwassen worden en natuurlijk markeergedrag zullen gaan uiten. Konijnen gebruiken de geurklieren naast hun geslachtsorganen om de speciale keutels een markeerstof mee te geven. De keutels met de markeerstof bevat veel informatie voor soortgenoten, zoals o.a.leeftijd, geslacht enz.
Het markeren is zoals geschreven natuurlijk instinctief konijnen gedrag. Zowel rammen (mannelijke konijnen) als voedsters (vrouwelijke konijnen) kunnen markeren met keutels. Een konijn dat veel markeert kan last hebben van zijn of haar hormonen. Castratie of Sterilisatie kan het (natuurlijk) markeergedrag verminderen, maar hier zijn geen garanties voor te geven!
Kleinere wordende konijnenkeutels
Konijnen en kleiner wordende keutels, dit is een teken tot actie! Kleiner wordende keutels kunnen vele oorzaken hebben waaronder een medische oorzaak vandaar is het altijd van belang om tijdig kleiner wordende keutels te signaleren en actie te ondernemen.
Zoals eerder geschreven zal een kleiner konijn kleinere keutels hebben dan een groter konijn. Normale keutels van een konijn zijn vaak ongeveer even groot, worden de keutels kleiner dan normaal dan kan o.a. een medisch probleem de oorzaak zijn.
Kleiner wordende keutels kunnen komen doordat een konijn minder eet door een medisch probleem bijvoorbeeld een gebitsprobleem. Keutels kunnen ook kleiner worden door stress of het kan een bijwerking zijn van medicatie. Uitdroging en een (beginnende) verstopping kunnen ook zorgen voor kleiner wordende keutels evenals te weinig vezels in de algehele voeding, denk hierbij aan te weinig hooi eten.
Vezels van levensbelangm want vezels zorgen voor een goede darmwerking. Vezels zitten o,a. in hooi, hooi is daarom erg belangrijk voor konijnen en het is dan ook de hoofdvoeding van een konijn. Vezels (hooi) zorgt er voor dat de tanden van een konijnen gebit goed afslijten en dat het spijsverteringsstelsel van het konijn goed werkt.
Kleiner wordende keutels kunnen dus meerdere oorzaken hebben, één van de voornaamste oorzaak is een (beginnende) verstopping. Het is van groot belang dat je de keutels van je konijn dus goed kent en goed de keutels in de gaten houdt. Bezoek tijdig een (konijnkundige) dierenarts indien je merkt dat de keutels van het konijn kleiner worden! Een konijn met een beginnende verstopping is beter te behandelen, dan een konijn met stil liggende darmen. Bij twijfel is het advies van een (konijnkudige) dierenarts dus zeker op zijn plaats!
300 tot 350 keutels per dag
Konijnen keutelen vaak de hele dag door, sommige konijnen hebben een keutelpatroon dus bijvoorbeeld na het eten of in de avond etc. Konijnen keutelen zo een 300 tot 350 keutels per dag.
Normale konijnenkeutels horen geen sterke geur te hebben, deze hoor je als konijneneigenaar dus niet te ruiken. Blindedarmkeutels in tegenstelling tot normale konijnenkeutels ruiken sterker, dit geldt ook voor markeerkeutels. Indien ontlasting stinkt dan kan dit een teken zijn dat er een medisch probleem is.Gezonde konijnenkeutels zijn rond, stevig en vrij droog zoals eerder geschreven. Gezonde keutels zijn ongeveer even groot en bevatten veel hooi en plantenvezels.
Gezonde keutels zijn zoals eerder beschreven lichtbruin tot zwart.
Zoals hierboven beschreven keutelt een konijn 300 tot 350 keutels per dag, dit kan natuurlijk per konijn afwijken.
Keutelt een konijn niet dan is er mogelijk medisch iets niet in orde!
Drogere en kleinere keutels dan normaal kunnen duiden op te weinig drinken maar kleinere keutels kunnen ook voorkomen als een konijn minder eet of als er een verstopping aan het ontstaan is.
Keutelt en/of eet een konijn niet dan is het zaak om z.s.m. contact op te nemen met een (konijnkundige) dierenarts.
Een konijn dat niet eet is altijd spoed!
Konijnen keutels met slijm
Keutels met slijm is wat ons betreft altijd een indicatie om even contact op te nemen met een (konijnkundige) dierenarts voor passend advies. Hieronder staat een kleine uitleg, de uitleg is niet heel lang omdat wij geen dierenarts zijn!
Keutels met daarbij slijm is een indicatie dat er mogelijk iets mis is. Slijm om de keutels of bij de keutels van het konijn kan komen door een beschadiging of irritatie in de darmen van het konijn. Het advies is in het geval van keutels met slijm om contact op te nemen met een (konijnkundige) dierenarts voor advies (het betreft hier niet een blindedarmkeutel)
Konijnen "kettingkeutels"
Konijnen zijn zoals vaker geschreven erg gevoelig. Een verstopping ligt dan ook op de loer tijdens de periodes van verharen. Goed hooi eten en drinken kan ervoor zorgen dat een konijn niet verstopt raakt.
Soms zie je een ketting aan keutels, dit zijn keutels die met haren verbonden zijn als een ketting (vandaar de naam "kettingkeutels" Kettingkeutels zijn een indicatie dat er mogelijk een verstopping op de loer ligt. Het is in het geval van het zien van haren in de keutels om alert te blijven en meteen advies in te winnen bij een (konijnkundige) dierenarts als het konijn zich afwijkend gaat gedragen, maar wel reden om extra goed op te letten op de spijsvertering. De haren worden gewoon uitgepoept, dus dat is het goede teken. De reden om extra op te letten is dat de konijnen dat wel moeten blijven doen, dat het ook een voorbode kan zijn van een verstopping. Konijnen die voldoende water en hooi binnen krijgen kunnen met hun spijsvertering de haren gewoon verwerken (soms zie je wel haren in een keutel zitten maar geen kettingkeutels)
Witte laag of bloed bij de keutels
Een witte laag op keutels is niet altijd meteen reden tot paniek, dit geldt ook voor keutels waarbij gekleurde urine zit. Urine kan wel eens een andere kleur krijgen, hieronde een kleine uitleg over deze keutels.
In de urine van het konijn zit calcium, het teveel aan calcium wordt namelijk uitgeplast als het konijn gezond is. Konijnen plassen ook wel over de keutels heen en het gevolg is dan een witte aanslag. Geen nood dus tenzij de keutels heel erg afwijken qua witte aanslag.
Urine kan van kleur veranderen dit is wel eens afhankelijk van de voeding welke een konijn binnen krijgt
Enkel een onderzoek bij een (konijnkundige) dierenarts kan uitwijzen urine bloed bevat. In het geval van bloed kan een konijn problemen aan de blaas of nieren hebben of indien het een voedster betreft kan er spraken zijn van een probleem met de baarmoeder.
Overige keutels
Keutels kennen en herkennen is belangrijk, hieronder in het kort drie overige keutels die hierboven nog niet beschreven zijn.
Wormen in de keutels, soms kan het zijn dat je wormen ziet in de keutels. Indien je wormen constateert kan een dierenarts de konijnenkeutels onder de microscoop onderzoeken op de aanwezigheid van wormen en wormeneitjes. Indien het nodig is kan er dan een passende behandeling gestart worden. Ga altijd als eigenaar naar een dierenarts in het geval van wormen. Een wormbesmetting kan diverse (gezondheids)problemen veroorzaken als deze niet behandeld wordt.
"Plakpoep" zijn blindedarmkeutels die aan de achterhand blijven plakken doordat het konijn deze keutels niet opeet, als het zich ophoopt aan de achterhand en harder wordt kan het zijn dat een konijn geen keutels meer kan leggen daarnaast is het in de zomer een broedplaats bepaalde soorten vliegen. Plakpoep kan vele oorzaken hebben, binnenkort gaan wij op de website dieper in op dit onderwerp.
Diarree verschilt van plakpoep doordat de ontlasting werkelijk vloeibaar is, bij diarree adviseren wij om meteen contact te zoeken met een (konijnkundige) dierenarts voor passend en kundig advies o dit gebied.